Verrassing voor organisatoren expositie Hendrikus Fredericus de Grijs

De Grijs, geboren in Groningen, genoot zijn opleiding aan de academie voor beeldende kunsten in Den Haag. Portretten, maar vooral ook Almelose stadsgezichten uit vroegere tijden, laten de veelzijdigheid van de kunstenaar zien in een prachtig kleurgebruik. Ook de technieken variëren van olieverven, aquarel en pastel. Vandaar de passend titel van de tentoonstelling ‘De kleuren van de Grijs’.

Laatste jaren

Bianca Frölich, bekend van het televisieprogramma ‘Van onschatbare waarde’ opende de tentoonstelling in de Grote kerk. Op twee werken na zijn de schilderijen eigendom van het Stedelijk Museum Almelo. De laatste twee schilderijen die werden toegevoegd komen uit de verzameling van kunsthandel Wierbos.

Om het publiek van de nodige wetenswaardigheden over de kunstenaar te voorzien, is naarstig gezicht naar informatie. Zo konden de samenstellers van de expositie niet achterhalen waar de schilder gewoond en gewerkt heeft in de laatste jaren van zijn leven die hij in Almelo doorbracht. “Er is weinig over De Grijs te vinden. Mondjesmaat kwamen er wat gegevens boven water.”

Een oproep in de weekbladen naar informatie en wie er eventueel nog werk van De Grijs in zijn bezit heeft, leverde een schilderijtje op dat werd geschonken aan het museum. “ Dit werk is nu ook in de tentoonstelling te zien”, geeft Abcouwer aan. Verder bleef het stil.

Dienstmeisje

Echter, een week na de opening verscheen Ria Stokkelaar in de Grote kerk. Zij vertelde dat de ongehuwde Hendrikus de Grijs bij zijn eveneens ongehuwde zussen aan de Oranjestraat 46 in Almelo heeft gewoond. “Stokkelaar wist dit te vertellen omdat haar moeder op twaalfjarige leeftijd ‘een dienstje’ had bij de zussen. Hier moest ze iedere week de bruine houten trap in de wrijfwas zetten, die daarna streng werd gecontroleerd.”

Verder bleek Ria Stokkelaar nog in het bezit te zijn van een schilderij in olieverf voorstellende ‘De getuigenis van 100 man op Golgotha’ uit 1920/1922. “Het schilderij oogt erg donker, maar met de juiste lichtval zie je de voorstelling in een prachtig kleurgebruik.” Het werk heeft ze gekregen van haar schoonvader, destijds slager Stokkelaar aan de Grotestraat. De familie had meerdere werken in bezit waaronder een werk waarop de Grote kerk staat afgebeeld, een schilderij van het oude kantongerecht, een werk waarop de twaalf apostelen staan afgebeeld en De Grijs heeft ook in opdracht de hond van de familie geschilderd.

Abcouwer: “Het was een leuke ervaring om zo onverwacht weer meer gegevens over de schilder te krijgen. Het Stedelijk museum kan dit zo weer bijschrijven in het archief.”

Gevarieerde expositie

De expositie is nog tot en met 30 juli te bezichtigen in de Grote kerk. Het laat een behoorlijke variatie zien van Hendrikus Fredericus de Grijs (1866 Groningen - 1933 Almelo). De haven- en stadsgezichten geven een fraai en veelal zonnig beeld van deze Twentse stad in het interbellum. De meeste van zijn werken zijn realistisch van aard, sommige impressionistisch. De Grijs schilderde ook bijbelse en allegorische werken, waarvan er een wordt getoond.