Uitgaan & Cultuur
Godsdienstleraar en aanjager van vele Bouworde-kampen leeft voort in jubileumboek
Pater Jan van Wijngaarden was de laatste der Karmelieten op het Carmel
OLDENZAAL - Hij was de laatste pater Karmeliet die nog als docent werkte op het Carmel: Jan Baptist van Wijngaarden. Zo placht hij zichzelf althans te noemen. Van Wijngaarden was 31 godsdienstleraar. Hij begon ooit in een bruine pij van de paters Karmelieten maar al gauw verruilde hij die voor een net pak. Pater Van Wijngaarden was en begrip op school en had net als alle andere paters een bijnaam; die van hem was Druif. Waarom is onbekend. Misschien vanwege zijn vorm: klein van stuk en een bol buikje.
Pater Jan van Wijngaarden is één van de velen die in het jubileumboek ‘100 Jaar Carmel’ worden geportretteerd. Om twee redenen zelfs: als docent maar ook als de grote aanjager van de Bouwordekampen in de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw. De oud-leerlingen Paul Verheijen en Alphons Weierink beschrijven hun ervaringen met Druif in het jubileumboek dat tijdens de grote Carmel-reünie op 22 en 23 september wordt gepresenteerd.
Dankbaar
Paul Verheijen zegt ‘eeuwig dankbaar’ te zijn voor de lessen van Druif. Alphons Weierink zegt hetzelfde maar dan over pater Van Wijngaarden als leider van de Bouwordekampen. Verheijen haalt oude herinneringen op aan de lessen van de pater als godsdienstleraar en de onderwijsmethode die hij gebruikte: ofwel ‘Zoekt eerst het Rijk Gods’. ,,In de eerste klas”, vertelt Verheijen, ,,gebruikte hij als ‘bijbel’ de verkorte Prisma-vertaling van het Oude Testament. Verkort betekende dat alle verhalen die ook maar iets met seks of geweld te maken hadden, waren geschrapt. Op de kaft het hoofd van Adam van de fresco in de Sixtijnse kapel in Rome. Pas jaren later kwam ik er achter waarom alléén het hoofd van Adam. Want stel je voor dat Druif ons, ongerepte eersteklassertjes, zou confronteren met Adams gehele naakte lichaam…”
In zijn derde schooljaar kreeg Verheijen pater Bouhuis – De Beer – als godsdienstleraar. ,,De Beer schroomde niet een in zijn ogen vervelende leerling uit onze klas uit de bank te sleuren en hem een klap te verkopen. Het resultaat: mijn klasgenoot hield zich voor de rest van het jaar gedeisd tijdens de godsdienstles.”
Voor de drie laatste schooljaren van Verheijen op het Gymnasium keerde Druif terug. ,,In mijn eindexamenjaar waren de godsdienstlessen op zaterdag. Druif stond ons toe om tijdens de les te roken en daarvan maakten wij gretig gebruik. Hevig dampend tikten wij de as van onze sigaret, shagje of pijp in de van proefwerkpapier gevouwen asbakken. Dat soms de asbak begon te branden behoeft geen betoog.”
Bouworde
Alphons Weierink ging in 1974 met pater Van Wijngaarden op kamp met de Bouworde naar het Oostenrijkse Wimpassing an der Leitha. De schrijver ziet hem daar nog lopen in zijn witte kiel en witte lange broek; de werkkleding van en Bouworde-gezel. ,,Ik had daar de tijd van mijn nog jonge leven. Natuurlijk moest er worden gewerkt mar er bleef genoeg tijd over voor andere leuke dingen. We leerden Oostenrijkse meisjes kennen, gingen een weekeinde naar de wereldstad Wenen en een weekeinde met de tandradban naar de eeuwige sneeuw van Puchberg am Schneeberg. En pater Van Wijngaarden gaf ons – met zijn wat mysterieuze glimlach – in alles het goede voorbeeld.”
In Wimpassing ontstonden vriendschappen voor het leven. Weierink hield er een goede band aan over met pater Van Wijngaarden. ,,Ik zal het Bouworde-kamp in Wimpassing an der Leitha nooit vergeten. Pater Van Wijngaarden was de Bouworde in hoogst eigen persoon. Ik ben er mede door gevormd, heb ervan geleerd. Alleen daarom al zou ik anderen dit ook zo gunnen.”
Preekstoel
Pater Van Wijngaarden ging rond 1990 met pensioen. Hij woonde toen al aan de Monnikstraat in het centrum van Oldenzaal. ,,Ik kwam hem daar geregeld tegen”, vertelt Weierink. ,,En altijd was er tijd voor een praatje; hij bleef belangstellend.” Na zijn pensionering bleef Van Wijngaarden zich inzetten voor het pastorale werk. Zoals hij dat ook al deed in zijn tijd op het Carmel. Eind jaren 70 van de vorige eeuw viel hij geruime in als pastor/priester in de Pancratiusbasiliek in Tubbergen. Hij reisde met de bus want een rijbewijs had hij niet. Op de preekstoel was Van Wijngaarden helemaal in zijn element. Er kwamen klachten van kerkgangers over zijn te lange preken. Prompt zette hij een wekker op de preekstoel, stelde hem in op een kwartier en als de wekker ging, stopte hij met preken; of hij klaar was of niet. Dat zorgde voor grote hilariteit en publiciteit in de krant. Het was pater Jan van Wijngaarden ten voeten uit.
Op 14 mei 2005 overleed pater Van Wijngaarden onverwacht in zijn huis aan de Monnikstraat, 74 jaar oud. Maar hij leeft voort in de vele goede herinneringen aan de laatste der Karmelieten van het Carmel; die blijken nog altijd springlevend.
Boek bij voorintekening te koop
Het jubileumboek van het Carmel telt in totaal 264 pagina’s en krijgt daardoor een gewicht van liefst 1,6 kilo. De prijs van het boek is 9,95 euro. Voor een dergelijk naslagwerk is dat bepaald geen onoverkomelijk bedrag. Dat dit mogelijk is, is te danken aan de bijdrage van een aantal sponsors en instanties.
Het boek is een productie van uitgever Heinink Media uit Denekamp en is bij voorintekening te koop bij Boekhandel Broekhuis via: www.boekhandelbroekhuis.nl/carmel100jaar
Het boek kan ook besteld worden via www.carmelreünie.nl/carmel100jaar
De officiële presentatie van het boek is op vrijdag 22 september en tijdens de reünie op zaterdag 23 september. Opgave voor de reünie is ook mogelijk via www.carmelreüne.nl
