KBO Geesteren maakt geslaagde excursie naar synagoge in Enschede

De KBO vertrok met een bus waarin alle plaatsen bezet waren. De belangstelling kwam mede doordat naast de KBO-leden ook niet-leden waren uitgenodigd. Na een geanimeerd reisje naar Enschede werd de KBO hartelijk ontvangen door een aantal vrijwilligsters, de gastvrouwen, die het gezelschap al stonden op te wachten. De buurman van de synagoge kwam controleren of alles goed verliep. De deelnemers werden in drie groepen gesplist voor de rondleiding. De synagoge is zeer bijzonder en menigeen was verbijsterd en totaal verrast bij het zien van het interieur, dit had men niet verwacht.

Opvallend was het glaswerk. De schilderingen in de ramen van alle ruimtes in het gebouw hebben een betekenis die verwijzen naar bijbelteksten. De gastvrouwen gaven heel veel uitleg, elke beeltenis had een betekenis. Het was zoveel dat het moeilijk was om alles te onthouden.
Bezocht werd de grote sjoel, waar aan het plafond een 1200 kilogram wegende lamp hangt. De lamp hangt boven de Bima, een belangrijk deel van de sjoel.

Aan een grote koepel zijn twaalf prachtige mozaïeken aangebracht, alle met een eigen betekenis. De grote sjoel heeft een mannendeel, de begane grond, en een vrouwenafdeling op de verdieping die uitkijkt op het gedeelte van de mannen. De reden dat de vrouwen een aparte afdeling hebben is dat zij de dienst makkelijk, zonder te storen, kunnen verlaten om bijvoorbeeld voor de kinderen of de maaltijd te gaan zorgen. Een normale dienst duurt drie uur waarbij de mannen altijd aanwezig blijven.

Tijdens de rondgang werd vakkundige informatie gegeven. Men kon ook vragen stellen, daarop kreeg men altijd een interessant antwoord. De bezoekers kwamen tijd te kort. De kleine sjoel werd ook bezocht. Deze sjoel wordt gebruikt bij diensten met weinig aanwezigen, hetgeen vaak voorkomt omdat het aantal kerkgangers beperkt is.

De Joodse gemeenschap is klein. Voor de Tweede Wereldoorlog maakten nog 1000 personen gebruik van deze synagoge, door de oorlog is dit aantal gedaald tot ongeveer 500 personen. Gedurende de Tweede Wereldoorlog is de synagoge overgenomen door de bezetter. Het hele interieur was voor die tijd gelukkig al veiliggesteld door de kerkgangers. De bezetter bleek trots te zijn op de mooie huisvesting en hebben de synagoge niet geruïneerd. De huidige aankleding is nog zoals die bij de bouw is ontworpen.

Heel bijzonder was de uitleg over de tien meter lange Thora. Ze bevat de vijf boeken van Mozes. Deze teksten hebben het hele jaar nodig om in de diensten te worden voorgelezen.
In de kerkenraadkamer hingen prachtige portretten van Joodse gemeenteleden die er in het verleden voor hebben gezorgd dat de synagoge er zo uitziet zoals de KBO deze nu mocht aanschouwen.

Grote animator om tot de bouw van deze synagoge over te gaan was Miljam Menko. Hij vroeg architect De Bazel om een ontwerp te maken voor een nieuwe synagoge omdat de oude synagoge, die in 1865 werd ingewijd, te klein werd. Helaas stierf Menko (1874-1930) na korte tijd, maar zijn broer Sig Menko (1877-1960) volgde hem op.

De bezoekers hebben veel foto’s gemaakt van al de bijzonderheden. Na alle bezichtigingen en informatie werd de rondgang afgesloten met een prima smakend kopje koffie. De voorzitter van de KBO bracht dank uit aan al de vrijwilligers die dit bezoek tot iets unieks hadden gemaakt. Na de rondgang door het winkeltje, waar de matze werd aanbevolen, moesten de gasten weer terug naar de bus die gelukkig voor de synagoge stond geparkeerd. De verkeersdeelnemers van de Prinsestraat in Enschede waren zeer hoffelijk en geduldig zodat zij allen rustig de bus in konden. Zoiets mag ook weleens vermeld worden. Dit was een zeer geslaagde middag voor de leden van de KBO Geesteren.

De volgende KBO-middag is op maandag 10 maart, dan wordt er gekegeld bij Nijhuis in Mander.